Elke keer dat het herfst wordt moet ik aan het gedicht ‘Herbsttag’ (1902) van Rainer Maria Rilke denken, en aan de regel: ‘Wer jetzt kein Haus hat, baut sich keines mehr’.  Ik vind het een prachtig gedicht: in onze digitale wereld, waar het lijkt alsof ieder moment eindeloos herhaald kan worden, wijst deze regel erop dat je kunt worden ingehaald door de tijd en dat gemiste kansen soms écht gemist zijn.

Ik vind dat echter niet somber. Het geeft helderheid en juist de mogelijkheid om te reflecteren over wat je hebt en wat er wél kan, en om stiekem alvast plannen te maken voor het voorjaar. Maar ik heb dan ook makkelijk praten: ik woon namelijk sinds een jaar in een prachtig huis, het NSCR-huis; dit jaar 30 jaar geleden gebouwd.

Natuurlijk kende ik het NSCR al lang en ik ben altijd een grote fan geweest, net zoals veel van mijn collega’s van sociologie en sociale geografie. NSCR-onderzoek is een keurmerk, het staat voor kwaliteit, diepgang en heeft internationaal gezag. Afgelopen jaar heb ik het NSCR van binnenuit leren kennen en ben eigenlijk alleen nog maar een grotere fan geworden. Het is de ideale omgeving voor een onderzoeker. En, het NSCR is kennelijk een van de weinige omgevingen waar een zeldzaam soort perfect gedijt, namelijk mensen die én slim én sociaal zijn. Ondanks schaarste en een zeer hoge werkdruk die net als bij de universiteiten ook hier de boventoon voeren, overheersen commitment en community de mogelijke sombere gedachten. 

Hoe was mijn eerste jaar in het NSCR-huis? Ik denk dat ik iedere dag tenminste één handeling voor het eerst in mijn leven uitvoerde. Van het voeren van intree-en exitgesprekken, nadenken over IT-inrichtingen, tot het schrijven van deze blog. Natuurlijk zijn dit allemaal zaken die gewoon erbij komen, maar de meeste dagen van het leven bestaan nu eenmaal uit belangrijke bijzaken. En ik heb ervan genoten. Het voelt soms een beetje als in mijn eerste AiO-jaar. Ook destijds heb ik genoten van alle nieuwe, belangrijke bijzaken: de reis naar de cursus in Groningen, mijn eigen desktop op het instituut of het urenlange zoeken naar artikelen in de bibliotheek (ja, destijds waren wetenschappelijke tijdschriften op papier). Al die kleine dingen voelden groots. Ik praatte thuis dan ook te veel over al deze dingen en mijn omgeving reageerde – na aanvankelijk verheugd mee te leven – uiteindelijk een beetje verveeld ‘We weten het nu wel, Beate … ja, leuk hoor. Verder nog iets?’

Misschien ben de afgelopen maanden dus ook zoiets als een DiO – ‘Directeur in Opleiding’ – geweest. Ik heb thuis zoveel over het NSCR gepraat, dat ik het advies kreeg een serie te maken of een film: NSCR – the movie. Maar ik kríjg ook elke dag weer nieuwe inhoudelijke inspiratie door het onderzoek dat hier gedaan wordt naar het super-interessante en belangrijke onderwerp dat we hier bestuderen.

Uiteraard: na dit eerste jaar zie ik ook steeds beter waar het NSCR-huis onderhoud nodig heeft, hier en daar tocht het en niet zomaar een beetje. Dit gaan we goed aanpakken en we gaan ervoor zorgen dat de warmte niet weglekt door de kieren. Ook de kelder zou eens goed bekeken moeten worden: er liggen namelijk schatten! (Ik beloof hierbij een tweede blog daarover.) En, de ramen van het huis mogen groter, misschien ook sommige deuren breder?

Maar: ingrijpend verbouwen of nieuwbouwen is niet nodig. Het NSCR-huis heeft namelijk een sterk en stabiel fundament. De DiO tijd zit erop, we zullen in de komende tijd kansen voor dit huis creëren en ervoor zorgen dat het de open plek blijft, die het is.
Reden genoeg om 9 november samen de 30^ste verjaardag van het NSCR te vieren. Het NSCR staat namelijk ‘als een huis’!

Beate Völker, directeur NSCR